Pierwsze klasyczne dzieło neorealizmu włoskiego jest zarazem pierwszą częścią trylogii o wojnie Rosseliniego. Dzieło to z początku przygotowywane jako dwa oddzielne filmy dokumentalne powstało na zgliszczach Rzymu. Przedstawia on historie inżyniera Manfreddiego, działacza komunistycznego, wzorowanego na autentycznej postaci Celeste Negarvilla.

Alfredo Martelli zostaje zatrzymany przez rzymską policję pod zarzutem zabójstwa. W czasie dochodzenia młody antykwariusz odkrywa swoje wady i zdaje sobie sprawę ze stylu życia, jaki do tej pory prowadził.