Ioan Gruffudd urodził się 6 października 1973 roku w Cardiff, w Walii, jako syn nauczyciela i nauczycielki - Petera i Gillian Gruffudd. Ma dwoje młodszego rodzeństwa - brata Aluna i siostrę Siwan. Mówi po walijsku, angielsku, a dla potrzeb filmu "Solomon i Gaenor" uczył się języka jidysz. Jego filmowa kariera zaczęła się z chwilą, kiedy stał się dziecięcą gwiazdą walijskiej opery mydlanej Pobol Y Cwm (1989-1994). Wkrótce potem został uczniem prestiżowej Royal Academy of the Dramatic Arts w Londynie, którą ukończył w 1995. Już niebawem, bo w 1996 dostał rolę w filmie "A Relative Stranger", zagrał również kilka ról teatralnych. W 1996 w remaku filmu Poldark Saga wcielił się w głównego bohatera, Jeremiego Poldarka. W 1997 można było go zobaczyć na ekranie w filmie Wilde (jako John Grey) i Titanic (piąty oficer Lowe), ale gwiazdą uczyniła go tytułowa rola w miniserialu "Hornblower". To z kolei pomogło mu w zdobyciu roli w filmie "Solomon i Gaenor" Paula Morrisona. Dzieci polubiły jego bohatera w "102 dalmatyńczykach" w reżyserii Kevina Limy. W ciągu ostatnich 3 lat pojawił się na naszych ekranach m.in. w filmach "Helikopter w ogniu", "Duża mała Ania", "Zgromadzenie", a najnowszym filmem z jego udziałem jest superprodukcja Antoine Fuqui "Król Artur", gdzie Ioan wcielił się w postać Lancelota. Jednak sam Gruffudd przyznaje, że najchętniej zagrałby... w westernie. Do swoich idoli i największych autorytetów zalicza Paula Newmana i Roberta Redforda. Jego najlepszym przyjacielem od lat jest Mathew Rhys, również aktor, z którym wystąpił w filmie "Duża mała Ania" i "Shooters".