Traktat moralny podejmujący problematykę odpowiedzialności w warunkach totalnego zagrożenia. Akcja filmu toczy się w szpitalu psychiatrycznym zagrożonym zamknięciem przez hitlerowskich okupantów. Rodzi to różne postawy pracującego tam personelu medycznego.

Pierwsza ekranizacja "Dziadów" Adama Mickiewicza. Akcja rozpoczyna się na ziemi wileńskiej w przeddzień Święta Zmarłych. W zrujnowanym dworku zjawia się widmo Poety. Powrócił on w rodzinne strony, by przeżyć na nowo młodzieńczą miłość do Maryli i wspomnieć dawnych druhów z grupy konspiracyjnej. W tym czasie na pobliskim cmentarzu Guślarz zaczyna pradawną ceremonię "dziadów". Gustaw wraz z księdzem wspominają dawne czasy. Akcja przenosi się kilkadziesiąt lat wstecz.